Vraagstelling
Hoe kijken dak- en thuislozen en problematische harddruggebruikers (met een trajectplan en een stabiele mix) aan tegen hun huidige situatie? Ervaren zij dit als een zinvol leven? Welk perspectief hebben zij op de toekomst? Welke rol spelen arbeid en sociale relaties in zingeving onder deze groep?

Achtergrond
Op de Rotterdamse MO-werkconferentie “d’r op en d’r over” (2008) werd er van diverse kanten op gewezen dat de sociale inbedding van cliënten belangrijk is voor hun zelfredzaamheid en het voorkomen van hospitalisering. Het realiseren van een materiële basis van huisvesting, inkomen en zorgcontact is niet altijd voldoende om mensen langdurig in zorg te houden. Het ontbreken van een zingevend perspectief is daar mogelijk debet aan.

Opzet
Door middel van het houden van 25 open interviews met een divers samengestelde groep cliënten / patiënten in de MO is een beeld verkregen van zingeving vanuit het cliëntenperspectief. De selectie van interviewkandidaten heeft plaats gevonden in overleg met medewerkers van MO- en zorginstellingen. Aan het eind van de interviewcyclus is een focusgroepbijeenkomst georganiseerd met de ‘leveranciers’ van de interviewkandidaten. In deze bijeenkomst worden de resultaten geverifieerd, teruggekoppeld en aangevuld.

Resultaten
De analyse van de interviews en de presentatie van de resultaten zijn mede gebaseerd op “meaning of life” van Baumeister (1991). Een bestaan wordt als zinvol ervaren wanneer aan vier basisbehoeften wordt voldaan: handelen in het licht van de toekomst, moreel goed willen doen, grip hebben op je bestaan en eigenwaarde kunnen ontlenen aan je bestaan. Het blijkt dat al deze elementen zijn terug te vinden in de verhalen die voormalig daklozen ons hebben verteld. Het blijkt dat zij die op een hoger niveau functioneren er beter in slagen aan de vier behoeften te voldoen dan zij die door hun verslaving en/of psychische problemen minder goed functioneren.

Periode
Mei – september 2009

Opdrachtgever
GGD Rotterdam-Rijnmond, Cluster Zorgregie

Publicatie
Factsheet Zingeving (pdf, 1 MB)

Onderzoekers
Cas Barendregt
Barbara van Straaten
Elske Wits (projectleider)