Stel: je hebt een bedrijf met 3.000 medewerkers en besluit mee te doen met Stoptober. In 2022 wil je dat jouw bedrijf helemaal rookvrij is. De 600 medewerkers die nog roken, reik je de helpende hand met een gratis training stoppen met roken tijdens werktijd. Na die training wil je dat roken overal op het terrein verboden wordt. Je ontvangt een groot applaus vanuit het managementteam en deelt de plannen vervolgens op intranet en met posters door het gebouw. “Zo, dit probleem is getackeld”, denk je. Nee hoor, want slechts acht medewerkers melden zich aan voor de training.

Misschien werk je bij de preventieafdeling van een GGZ-organisatie en ontdek je dat 35 procent van de bewoners rookt in het stadsdeel waar jouw GGZ-organisatie gevestigd is. Dat is veel meer dan het landelijk gemiddelde en je wil wat doen. Je regelt budget bij de gemeente voor gratis stoppen-met-rokentrainingen, ontwerpt een flyer en verspreidt die samen met een groep vrijwilligers in de wijk. Je krijgt zelfs wat spreektijd op de lokale televisie om over de actie te vertellen. “Makkie”, denk je, want 80 procent van de mensen die rookt wil eigenlijk stoppen, maar heeft daar wel hulp bij nodig. Het resultaat? Vijf aanmeldingen.

En zo zien we bij het IVO nog meer voorbeelden voorbijkomen van goede interventies met weinig aanmeldingen. De vraag is dus vooral hoe je zorgt dat mensen mee gaan doen. Mensen die roken willen wel ondersteuning bij het stoppen, maar moeten persoonlijk en actief benaderd worden. Een intranetbericht, poster of flyer is niet genoeg. Daarnaast helpt het om het aanbod leuk en aantrekkelijk aan te kleden. Combineer een training bijvoorbeeld met gezellige uitjes, zet een aansprekende ambassadeur in of gebruik beloningen.

Soms moet je meer doen. In mijn oratie vertelde ik al waarom het belangrijk is om het bereik van gezondheidsinterventies bij mensen met een lagere sociaaleconomische positie te verbeteren. Roken komt naar verhouding steeds vaker voor bij deze groep. En financiële problemen kunnen veel stress veroorzaken. Dan is stoppen met roken dubbel zo lastig. Daarom moet er ook aandacht zijn voor het aanpakken van andere problemen: wat zijn eventuele drempels voor het stoppen met roken? Zorgverzekeraars vergoeden hulp bij stoppen met roken, maar niet iedereen is vaardig genoeg om het juiste formulier te vinden én dit goed in te vullen. Ook vervoer, locatie en taal kunnen een drempel zijn. En dat zijn zaken die je niet oplost met passieve communicatie op posters en flyers, maar wel in een persoonlijk gesprek.

Dus leun niet achterover en verwacht niet dat die training vanzelf volstroomt. Ga liever het gesprek aan. Daarvoor is Stoptober een prima excuus.

Prof. dr. Gera Nagelhout is Chief Science Officer bij onderzoeksinstituut IVO en bijzonder hoogleraar Gezondheid en Welzijn van Mensen met een Lagere Sociaaleconomische Positie bij de Universiteit Maastricht.