Uit recent onderzoek blijkt dat de behandeling en ondersteuning bij herstel vaak onvoldoende worden georganiseerd rondom de persoon met een verslaving en hun naasten. De samenhang en continuïteit van verschillende manieren om herstel te ondersteunen en te financieren schieten ook te kort. Te vaak eindigt een verslavingsbehandeling terwijl er nog behoefte aan ondersteuning is. Dit kan herstel in de weg staan. In dit praktijkonderzoek gaan we op zoek naar bouwstenen voor een herstelondersteunende leefomgeving bij verslavingsbehandeling.

Door eerder onderzoek weten we steeds meer over wat het herstel kan ondersteunen. Zo’n herstelondersteunende manier van werken zou naadloos gefaciliteerd moeten worden vanuit de verslavingszorg, mét en ín het sociaal domein. Dan kan zorg en ondersteuning beter aansluiten op wat personen met een verslaving en hun sociale omgeving op lange termijn nodig hebben.

Praktijkonderzoek

De herstelkansen voor mensen met een verslaving verbeteren door de continuïteit en eenduidigheid van herstelondersteunend werken van verslavingszorg naar het sociaal domein te vergroten. Dat is het doel van dit praktijkonderzoek. Dit betekent niet dat het herstelproces voor iedereen hetzelfde is, maar dat de ondersteuning altijd aansluit bij wat op dat moment nodig is. Inhoudelijk startpunt vormen de principes voor herstelondersteunend werken zoals beschreven in het Handvest van Maastricht (2010) en de relevante GGZ-zorgstandaarden (2017-2022).

Plan van aanpak

Om dit doel te bereiken ontwerpt onderzoeksinstituut IVO een zogenoemde herstelinfrastructuur. Dat doen we samen met onderzoeksinstituut NISPA, een cliëntpanel, drie verslavingszorginstellingen en verschillende partners uit het sociaal domein (gemeenten, welzijnsorganisaties en een re-integratiebedrijf). Met lokale ontwerpteams en een landelijk leernetwerk stellen we met de verzamelde kennis een handreiking op, bestaande uit een samenhangend stelsel van herstelondersteunende bouwstenen (diensten) en randvoorwaarden. Dit proces bestaat uit vier onderdelen:

1. Inventarisatie: We beginnen met het inventariseren van de bouwstenen: lokale initiatieven in de betrokken drie gemeenten en landelijk goed onderbouwde werkwijzen en interventies, die kunnen bijdragen aan een sterke herstelinfrastructuur.
2. Werkzame elementen: Vervolgens onderzoeken we wat hiervan in de praktijk werkt, en in welke situatie (of context) het werkt.
3. Organisatie: Ook gaan we na hoe de ondersteuning het beste kan worden georganiseerd en door wie. En gaan we na welke factoren zorgen voor successen of juist knelpunten.
4. Borging: Omdat we dit onderzoek samen met verslavingszorginstellingen en betrokkenen in het sociaal domein doen, spreken we ook af dat men daadwerkelijk met de handreiking aan de slag gaat.

Wie zijn betrokken?

In het onderzoek maken we gebruik van wetenschappelijke kennis, praktijkkennis en ervaringskennis. Personen die ervaring hebben met verslaving en herstel betrekken we bij zowel de opzet, als de uitvoering van het onderzoek via een cliëntpanel. We organiseren daarnaast lokale teams (regio Amsterdam, Den Bosch en Nijmegen) en een landelijke leernetwerk. We vragen hierin de deelname van zorgprofessionals, beleidsmakers, leveranciers van informele diensten (bijvoorbeeld zelfhulpgroepen) en naasten van personen met een verslaving.

Ben je zelf actief of werkzaam in één van deze regio’s en wil je graag betrokken worden of bijdragen aan dit onderzoek? Neem dan contact op met hoofdonderzoeker Thomas Martinelli (martinelli@ivo.nl / 0630220593).