Een drugsverslaving wordt veelal gezien als een chronische (hersen)ziekte, maar mensen kunnen wel degelijk herstellen van een verslaving en daarbij groeien op persoonlijk, sociaal én maatschappelijk gebied. Dit is geen kwestie van een aan- of uitknop, maar een langdurig en complex proces. In de verslavingszorg is meer aandacht nodig voor zorg die dat proces kan ondersteunen, stelt Thomas Martinelli in zijn proefschrift over herstel bij drugsverslaving dat hij op vrijdag 3 februari verdedigde.

“Elke positieve verandering is herstel”, stelt Martinelli. Voor het individu gaat herstellen niet enkel om het stoppen met problematisch middelengebruik, maar ook om de verbetering van kwaliteit van leven.

Thomas Martinelli: “Verslaving zit diep verweven in iemands leven. Het gaat vaak hand in hand met allerlei sociale en psychische problemen, zoals armoede, psychische stoornissen of trauma’s. Pas als er naar het geheel wordt gekeken, is het mogelijk om duurzaam te veranderen.”

Uit één van de deelstudies blijkt dat mensen die minimaal vijf jaar in het herstelproces zitten, vergeleken met mensen die in de beginfase van herstel zitten, een kleinere kans hebben op huisvestingsproblemen, betrokkenheid bij criminaliteit en gebruik van harddrugs. Daarnaast werken of studeren ze vaker. Dat wijst op een herstelproces van jaren. Een meerderheid van de deelnemers is of was lid van een zelfhulpgroep. Leden van zo’n groep hebben meer motivatie om nuchter te blijven, meer sociale contacten en meer herstelvermogen. Dit kan betekenen dat zelfhulpgroepen vooral aantrekkelijk zijn voor mensen die al een betere uitgangspositie hebben. Maar het kan ook zijn dat zij leden sterker maken via sociale steun. In beide gevallen vervullen zelfhulpgroepen een behoefte, aanvullend op professionele zorg.

In Nederland is er nauwelijks overheidsbeleid op het gebied van herstel. Dit kan verklaren waarom de sector moeite heeft om structurele herstelondersteunende zorg te organiseren. In plaats daarvan richt de zorg zich nu veelal op acute behandeling van de symptomen van verslaving. Het is belangrijk om drugsverslaving te begrijpen als een probleem dat ingebed is in vele aspecten van iemands leven en dat al deze aspecten dus samenhangend moeten worden ondersteund en behandeld. Dat kan alleen met op het individu afgestemde ondersteuning, niet alleen tijdens behandeling, maar gedurende de hele fase van herstel.

Meer weten over de bevindingen, suggesties voor vervolgonderzoek en de lessen voor de praktijk?
Download (Pdf) een digitaal exemplaar van het proefschrift.

De verdediging terugkijken kan hieronder.