Het is een paar jaar geleden als ik laat in de avond met een vriendin in een café zit. We hebben een fles wijn besteld, een uitgebreide kaasplank en vooruit; ook een glas water. Het is gezellig druk in het café. We kletsen over dingen die ons bezig houden: kinderen, school, yoga, vakanties en werk. We werken beiden als onderzoeker. Al pratend komen we op de overkill aan onderzoek naar gezondheid in sommige aandachtswijken. We klagen over de hordes studenten die de wijk ingestuurd worden met vragenlijsten. Ook de verschillende onderzoeken die naast elkaar lopen, allemaal over gezondheid.

Zuchtend zeg ik: “Stel je toch eens voor dat er nu een onderzoeker binnenkomt en ons gaat bevragen over onze leefstijl…” Vriendin: “Ja, of studenten met een lijst van vragen; weet je wel wat gezond is?, wanneer gaan jullie eindelijk weer eens sporten?” We lachen allebei. En ineens zijn we tegelijkertijd stil. Minuten lang zijn we stil en langzaam komt bij mij een besef binnen, iets wat ik eigenlijk al wist….

Ik: “Dat gaat ons nooit gebeuren hè?” Vriendin: “Nee, nooit”. En we eten verder aan onze kaasplank en drinken de fles wijn leeg. Als ik naar huis ga, ben ik enerzijds opgewekt door de leuke avond, anderzijds voel ik mij schuldig. Niet omdat ik veel teveel calorieën heb gegeten. Niet omdat het waarschijnlijk nog een week gaat duren voordat ik weer ga sporten. Niet omdat het veel te laat is om nog aan voldoende nachtrust te komen. Ik voel mij schuldig omdat er nooit aan mij gevraagd is, en nooit aan mij gevraagd gaat worden hoe ik eet, drink of sport. Nooit hoef ik mij te verantwoorden hoe ik leef.

Nooit zal iemand mij een broccoli of een pastinaak presenteren als ‘goed voor mij, moet je eens proberen’. Nooit zal iemand een volkoren wrap met avocado en kipfilet aan mij uitdelen als ‘interventie’.

Waarom doen we dit bij andere mensen dan wel? Als geprivilegieerde onderzoeker kan ik niet echt weten en begrijpen hoe het is om te wonen en te leven in een tot aandachtswijk bestempelde wijk. Juist daarom moeten we de ervaringskennis van mensen zelf een meer prominente plaats geven in zowel onderzoek, als in beleid. Dus niet alleen de mensen bestoken met vragen en interviews, maar hun ervaring en kennis ook veel meer integreren in onderzoek en beleid.

Zoals een buurtbewoner treffend zei over een zoveelste golf van onderzoekers die weer interviews en vragenlijsten afnamen over gezond eten: “Het zijn allemaal schatjes hoor, maar wat weten zij er nou eigenlijk van?”

Marieke Breed is promovenda bij het LUMC en de Haagse Hogeschool op het project ‘Countering Syndemic Vulnerability’. Ze heeft een achtergrond als antropoloog en zorgethica.

Marieke haalde 20 tips voor onderzoekers op bij bewoners uit de wijk Moerwijk in Den Haag.