Auteurs: Dr. Barbara van Straaten (IVO), Ronald Verstraaten van Beek (CVD), Marcel Slockers (GGD Rotterdam-Rijnmond) en Michiel Vermaak (Jouw Dokter)

Vraag en doelstelling
Sinds enkele jaren wordt bij dak- en thuislozen die zich melden bij de nachtopvang van CVD Havenzicht in Rotterdam een screener voor intelligentie en licht verstandelijke beperking (LVB) afgenomen. Deze screener, de SCIL, laat zien of er sprake is van een mogelijke LVB. In dit onderzoek analyseerden we hoe cliënten die zich in 2017 meldden bij de nachtopvang van CVD Havenzicht scoren op deze screener. Daarnaast geeft het inzicht in kenmerken van de cliënten. Ook geeft het antwoord op de vraag of deze kenmerken samenhangen met het wel of niet hebben van een vermoedelijke LVB.

Kenmerken van cliënten
Gegevens van 377 cliënten die zich tussen januari en december 2017 aanmeldden bij CVD Havenzicht nachtopvang zijn geanalyseerd. De meest geregistreerde reden van aanmelding bij CVD Havenzicht nachtopvang is huisuitzetting. Veruit de meeste cliënten zijn mannen. Alcohol- en softdrugsgebruik komt bij bijna een kwart van de cliënten voor en ongeveer 8 procent gebruikt harddrugs. Slechts bij 5 procent is een LVB of mogelijke LVB al bekend op het moment van aanmelding.

LVB-niveau bij aanmelding
Bij 49 procent van de 100 aanmelders bij de nachtopvang van CVD Havenzicht in 2017 waarbij de SCIL is afgenomen, is sprake van een vermoedelijke LVB. Cliënten die harddrugs gebruiken, hebben significant vaker een vermoedelijke LVB. De relatie tussen problematisch middelengebruik en een (vermoedelijke) LVB is eerder gevonden in onderzoek, zowel onder dakloze als niet-dakloze populaties.
Het gevonden percentage van cliënten met een vermoedelijke LVB is een hoger percentage dan is gevonden in eerdere onderzoeken onder daklozen. Een mogelijke verklaring is dat de screener snel na instroom is afgenomen bij aanmelders van de nachtopvang van CVD Havenzicht. Cliënten verkeren op dat moment vaak in een zeer onstabiele (crisis)situatie, wat waarschijnlijk heeft bijgedragen aan de score op de SCIL. Hun score op deze screener is dan ook nadrukkelijk geen diagnose, maar het laat wel zien op welk niveau een aanzienlijk deel van de cliënten op het moment van aanmelding bij de opvang functioneert. Dit vraagt om een blijvende alertheid op een mogelijke LVB en passende begeleiding en bejegening binnen de nachtopvang.

Presentatie
Op 4 oktober 2018 presenteerde Barbara van Straaten samen met Michiel Vermaak (arts voor verstandelijk gehandicapten) en Ronald Verstraaten (verpleegkundige) de resultaten van dit onderzoek op het International Street Medicine Symposium in Rotterdam. Meer informatie via: www.streetmedicine.org/symposium-2018