Roken is de grootste vermijdbare risicofactor voor vroegtijdige sterfte en chronische ziekten, zoals hart- en longaandoeningen. Mensen met een lagere opleiding kunnen echter minder goed hun weg vinden naar de stoppen-met-rokenondersteuning. In 45 zogenaamde aandachtswijken worden tussen 2022 en 2025 lokale, integrale aanpakken gestart of versterkt om stoppen met roken te stimuleren. Hierbij worden de gezondheidsproblematiek en andere sociale problemen van bewoners in samenhang aangepakt. Er wordt daarnaast een landelijke leer- en ontwikkelinfrastructuur opgezet door Pharos en GGD GHOR. In een leerkring doorlopen de wijkregisseurs van elke aandachtswijk een stappenplan, werken ze aan leeropdrachten, wisselen ze ervaringen uit en krijgen ze kennis, tools en handelingsopties aangereikt. Daarnaast nemen ze deel aan scholing en worden sleutelpersonen en ervaringsdeskundigen opgeleid.
Verwachte resultaten
De verwachte resultaten van de integrale wijkaanpak zijn:
- Verbetering van het gesprek over een rookvrij leven.
- Versterking van de toeleiding naar stoppen-met-rokenzorg van inwoners in een lage sociaaleconomische positie.
- Inzicht in en bijdragen aan een beter passende SMR-zorg en ondersteuning.
Doelstelling
Als onderdeel van het stimuleringsprogramma wordt een monitoring-en evaluatietraject opgezet, dat Onderzoeksinstituut IVO en het Trimbos-instituut uitvoeren. Dit traject heeft het karakter van een lerende evaluatie, zodat verkregen inzichten snel kunnen worden gedeeld, de werkwijze gedurende het traject kan worden aangepast en de effecten daarmee vergroot worden. Met dit monitoring- en evaluatietraject beogen wij de volgende doelen te behalen:
- Inzicht in het effect van de integrale wijkaanpak en haar belangrijkste resultaten.
- Inzicht in de werkzame elementen van de integrale wijkaanpak gesteund vanuit de landelijke leer- en ontwikkelinfrastructuur.
- Inzicht in hoe de integrale wijkaanpak bijdraagt aan borging van de aanpak in reguliere processen.
- Bijdragen aan het leer- en ontwikkelproces in de aandachtswijken gericht op het bereiken van de door de wijkregisseurs gestelde doelen.
Opzet
Dit project bestaat uit vier delen, waarbij we met de principes van participatief actieonderzoek werken. Participatief actieonderzoek is een vorm van praktijkgericht onderzoek dat zowel gericht is op verandering van praktijken als op het ontwikkelen van kennis over die verandering. Het veranderdoel (de ‘actie’) staat centraal en het kennisdoel is secundair. Er wordt geen onderzoek gedaan ‘over’ of ‘voor’ de praktijk, maar samen met belanghebbenden uit die praktijk.
In het eerste deel van ons onderzoek ontwikkelen we een indicatoren-set voor de verdere monitoring van de voortgang in de verschillende wijken. In het tweede deel gaan we Photovoice inzetten als hulpmiddel om het gesprek met de lokale teams te voeren. In de derde fase voeren we een Realist Evaluation uit door middel van twee interviews met de wijkregisseurs van tien wijken en een vragenlijst voor deze tien regisseurs en die van nog tien andere wijken. Hierdoor verkrijgen we inzicht in wat werkt in welke context. In de vierde fase voeren we in twee wijken een casestudie uit. Gedurende het hele traject lopen we mee met de leerkring sessies, blijven we de voortgang monitoren en ons advies terugkoppelen.
Looptijd
Oktober 2022 – september 2025
Financier
Pharos
Onderzoeksteam
Nikita Poole, Thomas Martinelli, Cas Barendregt, Margot Leegwater, Gera Nagelhout (Onderzoeksinstituut IVO)
Sophie Jooren, Marieke van Aerde, Sigrid Troelstra, Marc Willemsen (Trimbos-instituut)
