Vraag- en doelstelling
Alcoholproblematiek komt bij ouderen relatief vaak voor en ouderen zijn bovendien extra kwetsbaar voor de risico’s van alcoholgebruik. Het is daarom van belang alcoholproblemen bij ouderen vroegtijdig te herkennen en met behulp van (minimale) interventies te proberen een verergering van de problemen te voorkomen. Doel van het project was de vroegherkenning van alcoholproblematiek bij ouderen te verbeteren door medewerkers van de thuiszorg, zoals (wijk)verpleegkundigen, te trainen in het herkennen van (beginnende) alcoholproblematiek. Daarnaast richtte het project zich op het aanleren aan thuiszorgmedewerkers van minimale interventies die effectief zijn gebleken bij het verminderen van (beginnende) alcoholproblemen, zoals het toepassen van motiverende gesprekstechnieken.

Opzet van het project
Om deze beide doelen te realiseren is in samenwerking met Victas verslavingszorg een trainingsmodule ontwikkeld die er op gericht is thuiszorgmedewerkers, maar ook andere gezondheidswerkers in de eerste lijn, te trainen in het signaleren van en interveniëren bij alcoholproblemen bij oudere thuiszorgcliënten. De training is zodanig opgezet dat de deelnemers zelf de verworven kennis over kunnen dragen aan collega’s (Train-de-trainer).

De ontwikkelde training is eind 2014 uitgevoerd bij (wijk)verpleegkundigen werkzaam bij Careyn, een organisatie voor thuiszorg opererend in Utrecht en omgeving. Deze implementatie is onderwerp geweest van een procesevaluatie waarvoor medewerkers van Careyn meermaals zijn geïnterviewd.

Resultaten
Het voornaamste resultaat van het project is de trainingsmodule die gebruikt kan worden om gezondheidszorgprofessionals te trainen in het signaleren en interveniëren bij alcoholproblemen. De procesevaluatie maakt duidelijk dat de thuiszorgmedewerkers merendeels positief over de training oordelen en alerter voor alcoholproblematiek lijken te zijn geworden. Wel blijkt er behoefte te zijn aan meer aandacht voor de praktische uitvoering van interventiestrategieën en blijkt het overdragen van kennis aan collega’s niet goed gerealiseerd te zijn. Voor een duurzame implementatie van screening- en interventiestrategieën lijkt het noodzakelijk dat het management van een organisatie ervoor zorgt dat medewerkers voldoende tijd hebben om een training als deze te volgen én te geven. Verder lijkt het noodzakelijk dat aandacht voor alcoholproblematiek structureel in beleidsplannen is verankerd en niet afhankelijk is van de persoonlijk motivatie van individuele medewerkers.

Looptijd
Februari 2014 – Oktober 2015

Opdrachtgever
Fonds NutsOhra en Stichting Volksbond Rotterdam

Onderzoeksteam
Gert-Jan Meerkerk (onderzoeker)
Gerda Rodenburg (projectleider)