De tabaksindustrie heeft grote invloed op de beleidsmaatregelen van het Nationaal Preventieakkoord, via lobbywerk door de VVD. Dat blijkt uit gezamenlijk onderzoek met journalisten van The Investigative Desk. Welke argumenten en strategieën zetten zij in tegen de beleidsmaatregelen? Dat vroeg onderzoeksinstituut IVO aan internationale experts in tabaksontmoediging. De resultaten zijn nu gebundeld in een factsheet.

Download de factsheet Argumenten en strategieën van de tabaksindustrie tegen 3 beleidsmaatregelen (Pdf)

Goede relatie met ministerie van Financiën

Geïnterviewde experts maken zich vooral zorgen over de goede relatie die de tabaksindustrie probeert te behouden met het ministerie van Financiën. “De industrie weet goed waar het ministerie zich zorgen over maakt en doet zijn best om het ministerie te overtuigen met hun gerichte argumenten en industrie-gefinancierd onderzoek”, zegt IVO-onderzoeker Nikita Poole. “Het ministerie van Financiën is verantwoordelijk voor de invoering van accijnsverhogingen, wat de meest effectieve tabaksontmoedigingsmaatregel is.”

Sympathie opwekken voor winkelier

Dit jaar zouden zowel neutrale sigarettenpakjes als een uitstalverbod worden ingevoerd in Nederland. Dat heeft de tabaksindustrie deels tegengehouden met als argument dat winkeliers tweeledig worden getroffen door deze maatregelen. De tabaksindustrie argumenteert dat de invoering van die maatregelen geld kost en dat de kans op gederfde inkomsten door diefstal en illegale handel toeneemt. “De industrie gebruikt graag de stem van de kleine winkelier, ook als hun zorgen onterecht zijn”, legt Poole uit. “Dat wekt mogelijk meer sympathie en begrip bij beleidsmakers en het publiek.”

Het uitstalverbod geldt voor supermarkten sinds 1 juli 2020, voor overige verkooppunten geldt dit verbod per 1 januari 2021. Sinds 1 oktober worden alle tabaksproducten in dezelfde, neutrale verpakking verkocht.

Opzet en vervolg onderzoek

Om de veelgebruikte argumenten en strategieën van de tabaksindustrie te achterhalen, interviewde het IVO diverse experts op het gebied van tabaksontmoediging, waaronder onderzoekers, beleidsmakers en lobbyisten, uit Noord-Amerika, Europa en Australië. De komende maand brengen we nog verschillende factsheets uit over dit onderwerp.

Het onderzoek naar reacties van de tabaksindustrie op gepland tabaksontmoedigingsbeleid voert het IVO uit samen met onderzoeksjournalisten van The Investigative Desk en een adviseur van de University of Bath, met subsidie van het Longfonds, Hartstichting, KWF Kankerbestrijding, Trombosestichting en Diabetes Fonds.