In een praktijkonderzoek gaat Onderzoeksinstituut IVO op zoek naar bouwstenen voor een herstelondersteunende leefomgeving bij verslavingsbehandeling en ontwerpt een zogenoemde herstelinfrastructuur. Hiervoor werkt het IVO samen met de verslavingszorg, het sociaal domein en gemeenten in de regio’s Amsterdam, Den Bosch en Nijmegen. Amna, coördinator ervaringswerk en zorgontwikkelaar herstel bij Arkin in Amsterdam, en deelnemer in het Amsterdamse ontwerpteam, maakte een verslag van een sessie waar ze onlangs bij betrokken was. Hierin verkent ze met Roads hoe ervaringsdeskundigheid ingezet kan worden in de organisatie. Een mooie inspiratie voor het praktijkonderzoek.
“Een aanzienlijk deel van de medewerkers van Roads heeft ervaring met psychische kwetsbaarheden. Roads wil investeren in medewerkers die hun ervaringen binnen hun functie willen leren inzetten.”
Roads is een maatschappelijke zorgaanbieder die mensen met verschillende soorten problematiek begeleidt bij vinden van geschikt werk. De organisatie heeft als wens om de ervaringsdeskundigheid van medewerkers meer in te zetten. In dat kader ben ik gevraagd om een verkenning te doen naar hoe dat eruit zou kunnen zien. Hiervoor gebruik ik het zogenaamde Appreciative Inquiry model (zie afbeelding hieronder). Dit is een tool om organisaties te helpen groeien en verbeteren.
De droom
In de Dream-fase van dit model kijken we vooruit: waar zou je in de toekomst meer van willen zien? Welke lichtpuntjes uit het verleden zijn het waard om na te streven voor de toekomst? In dat kader organiseerde ik op 9 mei een groepsdialoog. Verschillende collega’s leverde een bijdrage aan ‘de droom’.
Samen in een kring spraken we met elkaar en probeerden we een ‘beeld’ te vormen over de individuele- en gezamenlijke droom over het inzetten van ervaringsdeskundigheid. We vroegen de deelnemers bijvoorbeeld om hun droom op papier uit te beelden met gekleurde geometrische stickers en bouwblokken. Sommige mensen interpreteerde de creatieve creaties. Anderen luisterden aandachtig en stelden verdiepende vragen. De groepsdroom zorgde voor veel diepgang en uitwisseling.
Een van de creaties was een toren, die representatief staat voor ‘de cliënt’ (zie foto). De hoogte van de toren symboliseert het groeiende herstelproces. De buitenste cirkel is ervaringsdeskundigheid en kenmerkt het delen van deze expertise met netwerkpartners. De kleine gele cirkel vertegenwoordigt bij- en nascholing: intervisie, supervisie, trainingen en scholing omtrent ervaringsdeskundigheid. De losse blokken staan symbool voor cliëntdoelen en de medewerker met ervaringsdeskundigheid. De grote houten balken (foto rechts) beelden de gezamenlijk vormgegeven kennis van medewerkers uit. Die stevigheid zorgt voor balans, zodat ‘de hoge toren’ blijft staan.
Succesfactoren
Dit hielp ons om een aantal succesfactoren voor de groepsdroom uit te werken:
- Eenduidigheid en visie over ervaringsdeskundigheid.
- Draagvlak om ervaringsdeskundigheid te professionaliseren bij het management.
Onderzoeken hoeveel vraag er is naar het inzetten van ervaringsdeskundigheid bij medewerkers van Roads.- Expositie organiseren: over het delen van eigen ervaringen (ontwrichting en herstel).
- Bekendheid organisatiebreed over de inzet van ervaringskundigheid bij professionals (promoten).
- Inzet ervaring en ontwikkelen ervaringsdeskundigheid is een vrije keuze.
- Als basis onderdeel bij inhoudelijke begeleiders-training: inzet ervaringskennis en vaardigheden ontwikkelen en/of stimuleren voor de inzet van ervaringsdeskundigheid.
Al met al was dit een positieve en creatieve manier van werken en nadenken over de inzet van ervaringsdeskundigheid bij onze organisatie. Het uitbeelden van de visie hielp om een tot een goed samenhangend verhaal te komen. De deelnemers vonden de verschillende perspectieven aanstekelijk en inspirerend.
