In het kader van het Innovatieprogramma aardgasvrije en frisse basisscholen zijn 11 schoolbesturen en gemeenten geselecteerd die in pilots samenwerkten aan het verduurzamen van basisscholen. Naast een financiële impuls van €350.000 voor iedere pilot, stond in het innovatieprogramma leren centraal. De pilots werden gestimuleerd om de basisscholen aardgasvrij te maken en tegelijkertijd aan een gezond binnenklimaat te werken. De verwachting was dat uit de ervaringen van de verschillende pilots lessen getrokken konden worden voor het opschalen van dergelijke verduurzamingen aan schoolgebouwen in Nederland.
Procesevaluatie
De projectleiding van het innovatieprogramma lag bij Platform31 in samenwerking met Ruimte-OK. In deze procesevaluatie van het innovatieprogramma aardgasvrije en frisse basisscholen evalueerde onderzoeksinstituut IVO met name de bijdragen en activiteiten van Platform31 aan het programma. We onderzochten hoe het proces van organisatie tijdens het programma verliep en hoe de verschillende activiteiten en producten van Platform31 bijdroegen aan het doel van het programma.
Resultaten
Over de samenwerking met Platform31 waren de geïnterviewden over het algemeen positief. Ze vonden het een fijne partij om mee samen te werken. Platform31 kon enthousiaste en kundige mensen bij elkaar brengen en fungeerde goed als onafhankelijke partij om de processen te sturen en partijen te helpen om een innovatief spoor te bewandelen. De bijeenkomsten werden als leuk en energiek ervaren en er ontstond kennisoverdracht.
Uit interviews met intern en extern betrokkenen bleek dat niet iedereen dezelfde verwachtingen had van het programma. Platform31 besloot het programma iteratief en adaptief te leiden en daarmee om niet of minimaal (enkel op hoofdlijnen) vast te leggen hoe het programma en de pilots uitgevoerd zouden worden en welke doelstellingen hieraan gekoppeld zouden worden. Dit was een terugkerend thema in de interviews en zorgde er bij een deel van de betrokken partijen voor dat de verwachtingen niet helder waren. Enerzijds bood dit vrijheid voor pilots om lokaal hun eigen plannen te realiseren, anderzijds zorgde dit voor frustratie omdat niet duidelijk was waar de pilots aan moesten voldoen. Met name voor de pilots van niet-koplopers en voor de pilots die niet al een sterk eigen plan hadden was dit lastig. In de opzet van het programma is geen rekening gehouden met de verscheidenheid aan betrokkenen in de pilots. Onder sommige partijen bestond meer behoefte aan houvast en concrete doelstellingen die niet werden gegeven.
Op het moment van dit onderzoek had Platform31 nog weinig resultaten gepubliceerd. Het was opvallend dat in de interviews de antwoorden op de vraag naar de geleerde lessen in de pilots summier en abstract bleven. Daarmee hangt het gevoel samen dat er weinig of geen informatie werd opgehaald uit de pilots en dat niet duidelijk was wat er met de informatie gedaan werd. De aanbevelingen van deze evaluatie zijn dan ook om deze informatie duidelijk beschikbaar te maken en om een effectevaluatie te koppelen aan het programma waarbij wordt nagegaan welke verduurzamingen zijn gerealiseerd, welke mediërende factoren daarbij van belang waren en hoeveel tijd en budget daarvoor nodig was.
