Middelengebruik in de forensische GGZ is een gevoelig onderwerp. Middelen gebruiken is niet toegestaan, maar veel patiënten verlangen wel naar middelen. Middelengebruik, het verlangen ernaar en het verbieden ervan heeft invloed op de kwaliteit van leven, zowel voor het individu als voor medepatiënten op de afdeling. Straffen heeft volgens behandelaren weinig zin en toestaan is het andere uiterste. Sommige patiënten willen een volledig drugsvrije kliniek, terwijl andere vinden dat cannabisgebruik soms wel kan. Het is bovendien een heikele kwestie omdat de forensische zorg momenteel onder een vergrootglas ligt.

Onderzoeksinstituut IVO en Tactus Verslavingszorg hebben, in samenwerking met praktijk partners, in kaart gebracht wat mogelijkheden en methoden zijn voor het toepassen van belonen en maatwerk in de klinische forensische setting en samengebracht in de handreiking Kwaliteit van Leven en Middelengebruik. Daarnaast is er een achtergrondrapportage beschikbaar waarbij de werkwijze van het projectteam bij het ontwikkelingen van de handreiking wordt beschreven.