Interview met Diana Lettink door Tessa Magnée
Onderzoeksinstituut IVO en de Universiteit Maastricht onderzoeken hoe bedrijven werknemers kunnen helpen om te stoppen met roken. Wat kunnen we hierbij leren van sociale werkbedrijven? We vroegen het Diana Lettink, projectleider bij SBCM (Kenniscentrum en Arbeidsmarkt- & Opleidingsfonds voor de sociale werkgelegenheid).
Wat houdt je werk in?
“Binnen SBCM ondersteun ik sociale werkbedrijven op het gebied van duurzame inzetbaarheid, vitaliteit en arbo. Dit doen we bijvoorbeeld door onderzoek, pilots, kennisbijeenkomsten en door het delen van goede voorbeelden. Sociale werkbedrijven bieden passend werk aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, meestal praktisch geschoolden. Dus mensen die extra ondersteuning nodig hebben, bijvoorbeeld omdat zij een psychische of lichamelijke beperking hebben. Of voor wie werk bij een reguliere werkgever niet of nog niet mogelijk is. Mijn streven is dat iedereen zo prettig en gezond mogelijk kan werken. Nu én in de toekomst.”
Vind je dat bedrijven hun werknemers moeten helpen om te stoppen met roken?
“Absoluut! Een gezonde leefstijl is een belangrijke uitdaging, zeker in onze sector. De gezondheidsverschillen tussen hoger en lager opgeleiden zijn groot. Bij meerdere bedrijven met praktisch geschoolde werknemers wordt nog flink gerookt. Die werknemers voelen zich vaak ook minder gezond. Wij proberen bedrijven op allerlei manieren te stimuleren om werknemers te helpen om te stoppen met roken. Bijvoorbeeld door het ondersteunen bij een stoppen-met-roken-pilot. In deze pilot konden bedrijven ieder hun eigen aanpak stoppen met roken ontwikkelen. Hun ervaringen vertaalden we naar een praktische toolbox.“
Wat kunnen bedrijven doen als ze iets willen doen met stoppen met roken?
“Een drietrapsraket volgen:
- Ontwikkel een visie. Wil je als bedrijf 100% rookvrij worden; hoe ver ga je?
- Formuleer concreet beleid en zorg ervoor dat dit wordt nageleefd. Het beleid moet niet zomaar van bovenaf worden opgelegd. Het is belangrijk om eerst draagvlak te creëren, bijvoorbeeld door in gesprek te gaan met collega’s en te bespreken wat het hogere doel is achter het beleid. Ook de ondernemingsraad vroeg betrekken is belangrijk.
- Bied effectieve stoppen-met-roken-ondersteuning aan, bijvoorbeeld een groepstraining of een individuele interventie. Een groot deel van de ondersteuning is te financieren via de zorgverzekering.
De drie stappen staan beschreven in onze toolbox.”
Welk vorm van stoppen met roken ondersteuning is geschikt voor jullie doelgroep?
“Het is prettig om als werknemer te kunnen kiezen tussen een individuele interventie of een groepstraining. Een groepstraining heeft verschillende voordelen:
- het samen met collega’s stoppen helpt om het vol te houden en
- de groepsbijeenkomsten kunnen onder werktijd plaatsvinden.
Bij alle vormen van ondersteuning is het erg belangrijk de communicatie af te stemmen op de doelgroep. Het gaat dan niet alleen om eenvoudig taalgebruik en het vermijden van moeilijke woorden, maar ook om niet te snel gaan, gedoseerd aanbieden van informatie en controleren of de boodschap wel goed is over gekomen. Wij merken bijvoorbeeld dat sommige werknemers al direct na de eerste groepsbijeenkomst stoppen met roken, terwijl een onderdeel van de methodiek van deze training is dat pas in de derde bijeenkomst er gezamenlijk wordt gestopt. Dit vergroot de slagingskans van de stoppoging. Deze boodschap is dan niet goed overgekomen. Dat lossen we nu soms op door iemand die ervaring heeft met de doelgroep bij de training aanwezig te laten zijn. Ook geven werknemers aan dat zij het prettig zouden vinden om nog een aantal extra terugkombijeenkomsten te hebben na afloop van de training.”
Hoe zorgen werkgevers ervoor dat zoveel mogelijk werknemers meedoen?
“Erg belangrijk is dat meedoen wordt gewaardeerd door de werkgever en dat die dit duidelijk laat merken aan de werknemer. Verder moet iemand binnen het bedrijf tijd en aandacht investeren in het persoonlijke uitnodigen van werknemers voor de groepstraining. Een bericht op intranet of een kraampje op een open dag is vaak niet voldoende. Zo helpt het bijvoorbeeld om het rookgedrag van werknemers in kaart te brengen. Eén bedrijf ging hiervoor met werknemers in gesprek. Prompt meldden zich al werknemers aan voor de training. En, werkgevers: houd vol! Laat het niet ophouden bij één training. Het is het krachtigst als vitaliteit en niet-roken onderdeel worden van de bedrijfscultuur. Bied groepstrainingen ook geregeld aan. Dit vergroot de kans dat iemand mee kan doen als zijn of haar persoonlijke omstandigheden daarvoor ideaal zijn; het is niet altijd het juiste moment. Succesverhalen van eerdere deelnemers motiveren anderen weer om zelf mee te doen. Zo maakte een bedrijf een hele mooie wall of fame met gestopte collega’s.”
Wat is jouw gouden tip voor werkgevers?
“Geef je werknemers persoonlijke aandacht als zij proberen te stoppen met roken. Dat geldt eigenlijk voor alle medewerkers. Maar zeker voor praktisch geschoolden, die niet altijd even veel zelfvertrouwen hebben of een sociaal netwerk dat hen steunt. Zij hebben soms een extra steuntje in de rug nodig. Denk als werkgever of leidinggevende dus niet: er komt een extern bedrijf en dat gaat het voor ons doen, maar kijk vooral óók naar wat jij zelf kunt doen om het te laten slagen. Vraag eens aan een stopper hoe het gaat, laat een collega het hart luchten, geef complimenten. En als iemand toch weer gaat roken, probeer er dan een positieve leerervaring van te maken. Wat ik tot slot ook zou aanbevelen: laat als het even kan partners meedoen aan de groepstraining. Het is namelijk ontzettend lastig te stoppen met roken als je partner nog steeds rookt. Dan vat je je goed werkgeverschap wel heel ruim op, maar dit kan zeker bijdragen aan succes!”
Samen Sterker Stoppen
Samen Sterker Stoppen is een project van Onderzoeksinstituut IVO, Universiteit Maastricht en aangesloten partners. Ons doel is om bedrijven te ondersteunen met het organiseren van stoppen-met-roken groepstrainingen in combinatie met financiële beloningen, zodat roken onder Nederlandse werknemers afneemt.
Meer informatie
