Achtergrond en doelstelling
Hoewel het percentage rokers de afgelopen decennia geleidelijk daalt, zijn er groepen waaronder tabaksgebruik nog relatief veel voorkomt. Om deze mensen te bereiken en te activeren, zijn in Den Haag en Utrecht Wijkchallenges georganiseerd om stoppen met roken te stimuleren. In het bijbehorende evaluatieonderzoek willen we achterhalen (1) hoe we sociaal kwetsbare groepen kunnen motiveren om deel te nemen aan een groepstraining stoppen met roken en (2) wat werkzame elementen zijn om deze groepen daadwerkelijk te laten stoppen met roken tijdens de training.

Opzet
In de wijken Escamp in Den Haag en Hoograven in Utrecht zijn twee keer ‘Wijkchallenges’ georganiseerd. Hierbij probeerden Indigo en Jellinek zoveel mogelijk bewoners te stimuleren om mee te doen met een groepstraining stoppen met roken (uitgevoerd door Indigo in Den Haag en door SineFuma in Utrecht). Tijdens de eerste challenge deden 86 deelnemers uit Den Haag mee en 52 uit Utrecht. Tijdens de tweede challenge deden 49 deelnemers uit Den Haag mee en 40 uit Utrecht. Ze vulden twee vragenlijsten in vóór de groepstraining, één vragenlijst direct na afloop en één vragenlijst na twee maanden. Daarnaast deden 20 deelnemers en 8 professionals mee aan twee kwalitatieve interviews (één gericht op het bereik en één gericht op werkzame elementen).

Resultaten
Het is gelukt om kwetsbare doelgroepen te bereiken met de Wijkchallenge, zoals mensen met een lager opleidingsniveau, mensen met lage gezondheidsvaardigheden en mensen die hulpverlening ontvangen. Voor het bereiken van kwetsbare groepen was een actieve en persoonlijke benadering belangrijk. Een belangrijke randvoorwaarde was dat de training werd gegeven in de buurt waar mensen woonden en op locaties die ze al kenden. Dit maakte deelname laagdrempelig. De Wijkchallenge werd goed gewaardeerd door de deelnemers met een gemiddeld rapportcijfer van een 8. De ervaren gezondheid steeg na deelname aan de Wijkchallenge. Dit was vooral het geval bij deelnemers met hogere gezondheidsvaardigheden.

Deelnemers uit Utrecht stopten vaker met roken dan deelnemers uit Den Haag. Na twee maanden was er geen verschil meer tussen de steden, maar waren hogeropgeleide deelnemers vaker gestopt met roken dan lageropgeleide deelnemers. Deelnemers uit Den Haag minderden vaker met roken en stopten minder vaak volledig. Na twee maanden was er geen verschil meer tussen de steden. De onderdelen van het programma die het meest werden gewaardeerd waren: stoppen in groepsverband, informatie over de gezondheidsrisico’s van roken, een persoonlijke aanpak door de trainer en tips om met trek in roken om te gaan.

Looptijd
2017-2019

Financier
FNO

Onderzoeksteam
IVO: Gera Nagelhout, Gert-Jan Meerkerk, Nienke de Wit, Pamela Lucas en Barbara van Straaten
Indigo Haaglanden: Ursula Dewkalie, Zeynep Sarikaya, Feroz Hansildaar, Christel van Soelen
Jellinek: Marco Looyé, Tamara de Bruijn