Resultaten

Achtergrond
Het aantal inwoners in Nederland met een Midden- en Oost-Europese migratieachtergrond is tussen 2010 en 2020 meer dan verdubbeld. Het betreft vooral arbeidsmigranten uit Polen (ca. 74%) en Roemenië (ca. 10%). Uitzendbureaus bieden werk, huisvesting, vervoer en zorgverzekering vaak als een (voor arbeidsmigranten riskante) ‘package deal’ aan. Vanwege de kwetsbare en afhankelijke positie lopen deze arbeidsmigranten een verhoogd risico om in illegale woonsituaties terecht te komen of dakloos te worden en verslavingsproblematiek te ontwikkelen. Gemeenten en de maatschappij ervaren de problemen van deze groep via druk op de maatschappelijke opvang en overlast.

Doel
In dit project verwerven we kennis over de kenmerken en profielen van Midden- en Oost-Europese arbeidsmigranten in kwetsbare posities. We bieden handvatten voor de preventie en het terugdringen van dakloosheid en verslaving. Daarnaast gaan we na welke beleidsmaatregelen hierbij kunnen helpen, achterhalen we welke verschillen tussen gemeenten kunnen worden verkleind en hoe afstemming met justitie kan worden verbeterd.

Opzet
Het project betreft participatief onderzoek; onderzoekers van het IVO werken samen met medewerkers van twee hulpverleningsorganisaties die zich richten op Midden- en Oost-Europese arbeidsmigranten: Stichting Barka en De Regenboog Groep. Zij hebben als co-onderzoeker een rol. Zo wordt hun praktijkkennis benut en kunnen de inzichten die tijdens het onderzoek worden opgedaan direct worden benut. De begeleidingscommissie denkt vanuit verschillende perspectieven mee over ons onderzoek.

We voeren deskresearch uit en analyseren registratiegegevens en cliëntverslagen van Midden- en Oost-Europese arbeidsmigranten in kwetsbare posities. We screenen 100 cliënten van Barka en De Regenboog Groep op verslaving. En interviewen 40 van hen, waaronder een aantal terugkeerders in Polen en Roemenië. Daarnaast interviewen we experts en stakeholders (sociaal werkers, ervaringsdeskundigen, beleidsmedewerkers, bestuurskundigen) en houden een expertmeeting waarin we de eerste bevindingen en verklaringen toetsen.

Rond de zomer brengen we een tussenrapportage uit. We presenteren de uiteindelijke resultaten begin 2022 in een bondige en toegankelijke rapportage. Hierin maken we gebruik van vijf vignetten (praktische, oplossingsgerichte voorbeelden), benoemen we bouwstenen voor effectieve(re) preventie en aanpak van problemen, en beschrijven we mogelijkheden voor het verbeteren van beleid. Ook schrijven we een artikel voor een vakblad en organiseren we een symposium waarin we de resultaten presenteren.

Download de factsheet (Pdf) over de onderzoeksopzet.

Looptijd
Maart 2021 – februari 2022

Resultaten

Financiers
Ministeries van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en ministerie van Justitie en Veiligheid
Gemeente Amsterdam, gemeente Den Haag, gemeente Rotterdam, gemeente Tilburg, gemeente Utrecht en gemeente Venlo
Stichting Volksbond Rotterdam

Onderzoeksteam

Elske Wits (IVO, projectleider)
Simone ’t Hooft (IVO, junior onderzoeker)
Margriet Lenkens (IVO, medior onderzoeker)
Gera Nagelhout (IVO, Chief Science Officer)
Wim Buisman (zelfstandig adviseur)
Magda Chwarścianek (Barka, adviseur)
Medewerkers Barka en De Regenboog Groep (co-onderzoekers)