Achtergrond
In november 2018 presenteerde het ministerie van Volksgezondheid het Nationaal Preventieakkoord. In het deelakkoord over roken staan geplande tabaksontmoedigingsmaatregelen voor de komende jaren, zoals neutrale tabaksverpakkingen, grote tabaksaccijnsverhogingen en het verplicht uit het zicht halen van tabaksproducten bij verkooppunten. Deze beleidsmaatregelen kunnen bijdragen aan het ontmoedigen van tabaksgebruik, maar alleen als ze niet worden gestopt, afgezwakt of vertraagd door de tabaksindustrie.
Doelstelling
Het doel van ons onderzoek is om reacties van de tabaksindustrie op de geplande tabaksontmoedigingsmaatregelen bloot te leggen. De onderzoeksvragen zijn:
- Hoe reageert de tabaksindustrie op de implementatie van neutrale tabaksverpakkingen, grote tabaksaccijnsverhogingen en het uit het zicht halen van tabaksproducten bij verkooppunten?
- Wat zijn adequate reacties op de argumenten en strategieën van de industrie voor de Nederlandse overheid en gezondheidsfondsen?
Opzet
We gebruiken zowel wetenschappelijke methoden als onderzoeksjournalistiek om argumenten en strategieën van de tabaksindustrie en haar frontgroepen bloot te leggen. We combineren informatie uit de literatuur, mediaberichtgeving, voorheen geheime documenten van de industrie, interviews met experts en ‘insiders’ en informele dataverzameling onder tabaksverkopers. We focussen ons op de huidige reacties van de tabaksindustrie in Nederland, maar kijken daarnaast ook naar vroegere ervaringen in Nederland en daarbuiten, omdat de tabaksindustrie haar eigen strategieën vaak herhaalt. Ten slotte vragen we in zowel expertinterviews als insiderinterviews wat adequate reacties op de argumenten en strategieën van de industrie zijn voor de Nederlandse overheid en gezondheidsfondsen.
Looptijd
September 2019 – oktober 2020
Resultaten
- Blog (maart 2023): Geef de tabaksindustrie geen podium (eerder gepubliceerd in De Limburger)
- Artikel (februari 2023): A content analysis of Dutch newspaper coverage of three tobacco control policies, 2017-2019
- Blog (januari 2020): Lees tussen de regels van de tabaksindustrie
- Factsheet (april 2020): Literature review of tobacco industry responses to tobacco control measures
Onderzoeksinstituut IVO onderzocht de rol van de tabaksindustrie bij de invoering van neutrale verpakkingen in andere landen. In deze factsheet vindt u de resultaten van dit onderzoek. - Persbericht (april 2020): Lobby tabaksindustrie lijkt opnieuw succesvol in vertraging neutrale verpakkingen
- Gastblog (mei 2020): De roker van morgen begint online
- Nieuws (augustus 2020): IVO op NPO Radio 1 over invloed tabakslobby op het Preventieakkoord
- Factsheet (oktober 2020): Pleiten voor meer tabaksontmoediging en tegenwicht bieden aan de tabaksindustrie
Welke factoren zijn belangrijk voor een succesvolle tabaksontmoediging? Dat vroeg onderzoeksinstituut IVO aan internationale experts in tabaksontmoediging. De resultaten zijn nu gebundeld in een factsheet. - Nieuws (oktober 2020): Hoe verzet de tabaksindustrie zich tegen de beleidsmaatregelen van het Nationaal Preventieakkoord?
- Factsheet (oktober 2020): Argumenten en strategieën van de tabaksindustrie tegen 3 beleidsmaatregelen
Welke argumenten en strategieën zet de tabaksindustrie in om beleidsmaatregelen tegen te werken? Onderzoeksinstituut IVO vroeg het aan internationale experts in tabaksontmoediging. In deze factsheet zijn de benoemde argumenten en strategieën direct gekoppeld aan drie maatregelen: verhoging accijns op tabak, neutrale verpakkingen en uitstalverbod bij verkooppunten. - Nieuws (november 2020): Correspondentie tussen tabaksindustrie en overheid verraadt invloed van de industrie op tabaksbeleid
- Facstheet (november 2020): Argumenten van de tabaksindustrie en door hen voorgestelde overheidsacties: correspondentie tussen tabaksindustrie en Nederlandse overheid
Financiers
Longfonds, Hartstichting, KWF Kankerbestrijding, Trombosestichting, Diabetes Fonds.
Onderzoeksteam
Dr. Gera Nagelhout (projectleider, IVO)
Dr. Barbara van Straaten (senior onderzoeker, IVO)
Nikita Poole (junior onderzoeker, IVO)
Dr. Marcel Metze (senior onderzoeksjournalist, Onderzoeksredactie Tabak)
Drs. Ties Keyzer (onderzoeksjournalist, Onderzoeksredactie Tabak)
Natasja van der Veer (communicatieadviseur, IVO)
