Vraag- en doelstelling
Stichting Resultaten Scoren heeft gevraagd een kennissynthese op te stellen rondom gedragsverslavingen ten behoeve van de Nederlandse verslavingszorginstellingen. Dit zijn de onderzoeksvragen:
1. Welke gedragsverslavingen komen voor in de Nederlandse behandelpraktijk en de literatuur?
2. Wat betreft de verschillende typen gedragsverslaving:
o Wat zijn de heersende theorieën over gedragsverslaving?
o Welke algemene (diagnostische) criteria worden onderscheiden voor gedragsverslaving?
o Hoe verschillen de typen gedragsverslaving?
3. Welke evidence- en practice-based behandel- en preventiemethoden worden gebruikt?
4. Welke aanbevelingen kunnen worden gedaan aan de verslavingszorg met betrekking tot het behandel- en preventieaanbod voor gedragsverslavingen?
Opzet onderzoek
• Literatuurstudies
• Consultaties experts en ervaringsdeskundigen uit wetenschap en klinische praktijk
• Inventarisaties bij Nederlandse verslavingszorginstellingen
• Inventarisatie Nederlandse databases voor preventieve interventies
Resultaten
De meest voorkomende gedragsverslavingen in de Nederlandse verslavingszorg zijn gokverslaving, internetverslaving, gameverslaving, seksverslaving, online pornoverslaving en eetverslaving. Voor elk van deze verslavingen hebben we de meest relevante wetenschappelijke informatie over achtergrond, prevalentie, determinanten, criteria en behandeling verzameld en gebundeld per type verslaving. Ook hebben we een overzicht gemaakt van de preventie interventies gericht op het voorkomen van deze verslavingen.
Aanbevelingen
1. Een universele geprotocolleerde registratiemethode wordt aanbevolen om de ontwikkeling van gedragsverslavingen binnen de zorg te monitoren.
2. Gezien de relatief hoge prevalentie in de algemene bevolking van problemen die samenhangen met de onderzochte gedragingen is het verstandig dat de verslavingszorg hier een behandelaanbod voor heeft.
3. Afstemming tussen de preventieprogramma’s en onderzoek gericht op specifieke, veel belovende, theoretisch onderbouwde programma’s kan een belangrijke stap vooruit zijn in de kwaliteit van preventie.
4. Train hulpverleners in de behandeling van de specifieke problematiek van gedragsverslavingen. Hierdoor kunnen zij beter rekening houden met de belevingswereld van de patiënten, de specificiteit van het klinische beeld en de unieke karakteristieken van de verschillende gedragingen.
5. Voor de behandeling van gedragsverslavingen wordt aanbevolen om cognitieve- en gedragstherapie als basis te nemen, eventueel aangevuld met medicatie. Om over dit laatste een aanbeveling te kunnen doen voor seks-, internet- en gameverslaving is nader onderzoek nodig.
6. De mogelijkheid dient opengehouden te worden om minder ernstige vormen van de onderzochte verslavingen binnen de basis GGZ te behandelen.
Gedragsverslavingen zouden in principe een vergelijkbare indicatiestelling en aanpak kunnen krijgen als gokverslavingen of middelgebonden verslavingen, rekening houdend met de unieke karakteristieken van de verslaving.
Looptijd
Juni 2013 – juni 2014
Opdrachtgever
Publicaties
Gedragsverslavingen: de stand van zaken in wetenschap en praktijk (Pdf, 1,3 MB)
Onderzoekers
Dr. Antonius J. van Rooij (IVO)
Dr. Tim M. Schoenmakers (IVO, projectleider & contactpersoon)
Dr. Laura DeFuentes-Merillas (Novadic-Kentron)
Dr. Gert-Jan Meerkerk (IVO)
Dr. Ilse M. T. Nijs (Erasmus Universiteit Rotterdam)
Prof. Dr. Dike van de Mheen (IVO, Erasmus Universiteit, Universiteit Maastricht)