In het coalitieakkoord ‘Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’ is afgesproken een Nationaal Rapporteur Verslavingen (NRV) in te stellen, om beter zicht te krijgen op de (maatschappelijke) impact van verslavingen. In november 2022 is Prof. Dr. Arnt Schellekens benoemd tot NRV. Hij heeft de opdracht om beter zicht te bieden op de ontwikkelingen in en omvang van de verslavingsproblematiek in Nederland. Ook zal de Rapporteur adviseren over preventiemaatregelen en het evalueren van genomen maatregelen in de aanpak van verslavingsproblematiek.
Om de NRV te ondersteunen bij het uitvoeren van zijn taken is het nuttig om inzicht te krijgen in de reeds beschikbare kennis over verslavingen en de maatschappelijke impact ervan. ZonMw vroeg daarom aan Amsterdam UMC en het IVO een kennissynthese over verslavingen aan middelen te maken. De focus ligt op (alle vormen van) preventie, de aanpak van verslavingsproblematiek (diagnostiek, behandeling en herstel) en de (sociaal) maatschappelijke impact. Het gaat over verslavingen aan (psychoactieve) stoffen zoals tabak, alcohol, en drugs (cannabis en stimulantia). Verslavingen aan kansspelen en andere gedragsverslavingen vallen niet onder deze kennissynthese.
Doelstelling
De kennissynthese heeft vier doelen:
- Het samenbrengen van reeds beschikbare kennis over verslavingen, etiologie, preventie, de aanpak (diagnostiek, behandeling en hersteltraject) en de maatschappelijke impact van verslavingen;
- Het in kaart brengen van de kennishiaten en -behoeften;
- Een advies voor verdiepend onderzoek over wat er nodig is op basis van de kennishiaten, inclusief waar van toepassing de mogelijkheden m.b.t. behandelingen van middelenverslaving.
- Een synthese uitvoeren van visies op het benodigde onderzoek uit zowel de onderzoeks- als de praktijkwereld, en de prioriteiten van patiënten en hun naasten.
Opzet
De kennissynthese bouwt voort op bestaande kennis, zowel onder experts als in de literatuur. Bestaande kennisagenda’s worden in deze synthese betrokken. De synthese bestaat uit een combinatie van een scoping review en een Delphi studie. Bij scoping reviews is het mogelijk om bredere onderzoekvragen, waarbij vele verschillende interventies of studie designs relevant zijn, te beantwoorden. De Delphi-methode is een techniek om experts, onafhankelijk van elkaar, tot consensus te laten komen over een onderwerp.
We stellen voor de Delphi-studie drie expertgroepen samen: onderzoekers, praktijkprofessionals (preventie, behandeling en herstel) en direct betrokkenen (cliënten en naasten).
De projectgroep is samengesteld uit de uitvoerend onderzoekers van het IVO en vertegenwoordigers uit de expertgroepen. De projectgroep begeleidt het onderzoeksproces en speelt een rol bij het opstellen van aanbevelingen.
Resultaat
Kennissynthese Verslaving aan middelen
Looptijd
Maart 2023 – juni 2023
Financier
ZonMw
Onderzoeksteam
Elske Wits, Nikita Poole, Cas Barendregt (Onderzoeksinstituut IVO)
Taco de Vries (Amsterdam UMC, VU)
